Θερινή ώρα & Υποτίμηση

Θερινή ώρα & υποτίμηση νομίσματος - δύο έννοιες αρχικά άσχετες, αλλά λύνουν δύο εντελώς διαφορετικά προβλήματα με παρόμοιο τρόπο.

Αρχικά, το θέμα της ώρας. Το καλοκαίρι, η μέρα μεγαλώνει, έχοντας περισσότερες ώρες ηλιοφάνειας. Ξημερώνει νωρίτερα. Υπάρχει επομένως συμφέρον να ξυπνάει ο κόσμος νωρίτερα, ώστε να κάνει τις δουλειές του στις ώρες ηλιοφάνειας, καταναλώνοντας λιγότερη ενέργεια για φως.

Θα μπορούσε λοιπόν να βγει μια κυβέρνηση και να πει "Από αύριο και για 6 μήνες, όλες οι επιχειρήσεις θα ανοίγουν μία ώρα νωρίτερα και θα κλείνουν μία ώρα νωρίτερα. Θα ξυπνάτε μια ώρα νωρίτερα". Αλλά υποθέτω ότι θα υπήρχαν αντιδράσεις, διαδηλώσεις, και όλα τα καλά όταν "θίγονται" δικαιώματα εργαζομένων.

Αντί αυτού, γίνεται κάτι πιο απλό. Βγαίνει η κυβέρνηση και λέει "Από αύριο, όλοι πρέπει να βάλετε τα ρολόγια σας μία ώρα μπροστά. Θερινή ώρα."

Και όλοι το ακολουθούν, χωρίς καμία γκρίνια ή διαδήλωση. Ούτε υπάρχουν συγκεντρώσεις κατά της θερινής ώρας. Αν και, το τελικό αποτέλεσμα, είναι 100% ίδιο: όλοι ξυπνάνε μία ώρα νωρίτερα.

Πάμε τώρα στα οικονομικά. Για τους Χ ή Υ λόγους, που δεν είναι του παρόντος, πρέπει να γίνουν περικοπές και να μειωθούν οι μισθοί, ώστε να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Πώς θα επιτευχθεί αυτό?

Η λύση που έχουν επιλέξει οι περισσότερες χώρες της ευρωζώνης είναι η σταδιακή μείωση μισθών, με ταυτόχρονη αύξηση της φορολογίας (ουσιαστικά, μειώνεται το καθαρό εισόδημα και στις 2 περιπτώσεις). Η Ιρλανδία, μέσα σε 2 χρόνια και με πολύ κόπο, κατάφερε να μειώσει κατά 5% τους μισθούς της. Εν μέσω απολύσεων, αντιδράσεων, διαδηλώσεων. Είναι αυτό που περνάει τώρα και η Ελλάδα.

Το 1993 που η Ιρλανδία είχε παρόμοιο πρόβλημα, αλλά δεν ήταν δεσμευμένη στο ευρώ, έκανε υποτίμηση στο νόμισμά της κατά 10%. Οπότε μέσα σε μια νύχτα, μειώθηκαν τα πραγματικά εισοδήματα όλων των κατοίκων της κατά 10% (σε σχέση με το γερμανικό μάρκο, για σύγκριση). Χωρίς πολλές αναταραχές και γκρίνιες.

Όπως και με την περίπτωση της θερινής ώρας, μια υποτίμηση είχε αναίμακτα ακριβώς το ίδιο αποτέλεσμα που έχει και μια μακρά περίοδος λιτότητας. Απλώς αλλάζει ο τρόπος που γίνεται.

Η ιδέα για το post αυτό είναι από ένα πρόσφατο άρθρο του Krugman για την κρίση στην ευρωζώνη. Μιας και δεν είμαι οικονομολόγος δεν το αναφέρω για να πάρω θέση ως προς το ποια τεχνική είναι πιο αποτελεσματική - δεν είμαι ειδικός. Άλλωστε δεν φαίνεται καν να υπάρχει επιλογή αυτή τη στιγμή.

Απλώς θέλω να εστιάσω στο ότι υπάρχουν διαφορετικοί δρόμοι για να επιτευχθεί το ίδιο τελικό αποτέλεσμα.