Το καλοκαίρι που είχα πάει στον Εθνικό Δρυμό της Πίνδου, σε ένα καταφύγιο κοντά στη Βωβούσα, λίγο μετά τα μεσάνυχτα, πιάσαμε κουβέντα με μια δασκάλα. Έδειξε ενδιαφέρον στο ότι είχα σπουδάσει και δουλέψει στο εξωτερικό από το 2003 μέχρι το 2010. Πολύ γρήγορα αποδείχθηκε ότι ήταν συνδικαλίστρια, και όταν με ρώτησε γιατί έφυγα στο εξωτερικό για διδακτορικό, φάνηκε έκπληκτη όταν της είπα πως ένας από τους βασικούς λόγους ήταν και οι καταλήψεις στα πανεπιστήμια.
Στο κείμενο αυτό αναφέρω γιατί θεωρώ πως είναι απαράδεκτος τρόπος "αντίστασης" και ότι δημιουργεί περισσότερα προβλήματα από όσα λύνει.
Καταλήψεις έζησα πρώτη φορά στο λύκειο. Εκεί βέβαια δεν με επηρέασε τόσο, διότι (όπως και οι περισσότεροι) έκανα μαθήματα σε φροντιστήρια, όπου και καλύτερα κάναμε τα μαθήματα αλλά και πιο γρήγορα σε σχέση με το σχολείο. Οπότε στο χρόνο της κατάληψης συνέχιζα να διαβάζω.
Στη σχολή των Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του ΕΜΠ είχαμε επίσης συχνά καταλήψεις. Εκεί όμως τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά, διότι μια μέρα χαμένων μαθημάτων ουσιαστικά δεν αναπληρώνεται ποτέ - είναι παρελθόν. Αυτό το διαπίστωσα όταν παρακολούθησα μαθήματα στο εξωτερικό, όπου διάφορες γνώσεις οι υπόλοιποι φοιτητές της είχαν ήδη διδαχθεί ενώ εγώ τα έβλεπα για πρώτη φορά.
Ο βασικός λόγος που είμαι κατά των καταλήψεων είναι ότι αυτομάτως, με το να κλείνει η σχολή, μειώνεται η ποιότητα των σπουδών. Τα μαθήματα δεν διδάσκονται, τα εργαστήρια δε γίνονται, οι εξεταστικές συμπυκνώνονται και τελικά δεν σου μένουν και πολλά. Αντίθετα, ο φοιτητής του εξωτερικού που παρακολουθεί τα μαθήματα κανονικά είναι σε πλεονεκτική θέση. Κάθε χαμένη ώρα μαθήματος δεν έρχεται ποτέ στο μέλλον, δεν υπάρχει δεύτερη ευκαιρία. Και η "αναπλήρωση" μαθημάτων δεν διορθώνει τα πράγματα, θα μπορούσα να χρησιμοποιήσω αυτές τις ώρες να κάνω κάτι επιπλέον.
Φυσικά υπήρχαν και διαδικαστικά προβλήματα. Δεν μπορούσα να πάω στα εργαστήρια, δεν μπορούσα να συζητήσω με καθηγητές, αργούσαν να προχωρήσουν τα ερευνητικά προγράμματα. Τα paper που θα έπρεπε να είχα βγάλει στο ΕΜΠ, δεν τα έγραψα ποτέ.
Οπότε η κατάληψη είναι αυτομαστίγωμα. Πώς είναι δυνατόν να βελτιώσεις το σύστημα κάνοντάς το χειρότερο εξ' ορισμού? Οποιαδήποτε μορφή αγώνα πρέπει να γίνεται παράλληλα με την εκπαιδευτική διαδικασία, όχι εις βάρος της.
Αλλά βέβαια και οι φοιτητές δεν τα σκέφτηκαν αυτά μόνοι τους - η κατάληψη είναι δανεισμένη από τις μορφές αντίδρασης των εργατικών & συνδικαλιστικών ομάδων, όπως οι ταξιτζίδες που κλείνουν τα λιμάνια και τα αεροδρόμια, ή οι φορτηγατζήδες ή οι αγρότες που μπορεί να κλείσουν δρόμους: δεν απεργούν απλώς (θα ήμουν ΟΚ με αυτό), αλλά ασκούν έμμεση πίεση στην κυβέρνηση δημιουργώντας ταλαιπωρία στον κόσμο. Έτσι και οι καταλήψεις είναι μια παρανοϊκά έμμεση μορφή αγώνα, όπου ελπίζει να έχει αποτέλεσμα δημιουργώντας δυσφορία στον κόσμο (φοιτητές, καθηγητές, εργαστήρια κτλ).
Η συνδικαλίστρια μου είπε πως όταν είχαν κατάληψη στο παιδαγωγικό, "ε, και τι έγινε να χάσουμε ένα εξάμηνο και να τελειώσουμε αργότερα". Well, για μένα αυτό το εξάμηνο έχει σημασία, διότι επιβαρύνω τους γονείς μου με το κόστος των σπουδών. Ναι, όταν οι γονείς είναι από πίσω για να σε στηρίξουν για επιπλέον μήνες και χρόνια, κάνεις κατάληψη γιατί δεν έχεις κάτι να χάσεις. Αλλά αν η βοήθεια είναι περιορισμένη, τότε κάθε μήνας εκτός της αγοράς εργασίας δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα.
Οπότε και ο βασικός λόγος που έφυγα έξω για διδακτορικό ήταν ότι δεν μπορούσα να κάνω τη δουλειά μου όπως ήθελα, τόσο ερευνητικά όσο και οικονομικά. Δεν μπορούσα να σχεδιάσω, αφού δεν ήξερα καν πότε η σχολή θα ήταν ανοιχτή ή κλειστή.
Από το 2010 που επέστρεψα στην Ελλάδα ξαναέζησα το αυτομαστίγωμα της κατάληψης, μια και άρχισα να εργάζομαι στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας. Εκεί κατάλαβα πραγματικά πόσα προβλήματα δημιουργεί μια κατάληψη, πέραν από τα μαθήματα μόνο.
Πέραν ότι δεν μπορώ να πάω να δουλέψω ( το έχω συνηθίσει αυτό πια), δεν μπορώ καν να πληρωθώ στην ώρα μου, διότι κλείνουν όχι μόνο τις σχολές, αλλά και τα διοικητικά γραφεία του πανεπιστημίου.
Ο καθηγητής που δουλεύω μαζί δεν μπορεί ούτε αυτός να πληρωθεί, αλλά ούτε και να πάρει κάποια χρήματα πίσω από ένα συνέδριο που πήγε.
Επιπλέον, ενδιαφέρθηκε να ενταχθεί στο ερευνητικό μας πρόγραμμα ένας μεταδιδακτορικός ερευνητής από την Αγγλία. Ήθελε ο άνθρωπος να προσφέρει στη χώρα μας, να μετακομίσει εδώ, να πληρώσει φόρους.
Αλλά τι να του πούμε? Έλα, αλλά η σχολή είναι κλειστή και δεν ξέρουμε πότε θα πληρωθείς? Έλα, αλλά μπορεί να μην έχεις για αρκετό καιρό γραφείο να δουλέψεις? Δυστυχώς, η ευκαιρία θα χαθεί και θα προτιμήσει να πάει σε ένα πιο οργανωμένο πανεπιστήμιο.
Άλλο παράδειγμα ενός φίλου καθηγητή από το Φυσικό Αθηνών. Είχε κανονίσει εδώ και μήνες ένα μικρό συνέδριο. Ήρθαν περίπου 60 άτομα από Αμερική και τη NASA, με προοπτική να γίνουν ομιλίες στο πανεπιστήμιο.
Με τις καταλήψεις και τις πορείες όμως, που τέτοια τύχη. Το συνέδριο έγινε τελικά σε ένα χώρο στη Συγγρού, και με λεωφορεία κάνανε περιήγηση στην Επίδαυρο - μακριά από την Αθήνα. Δεν έμεινε τίποτα στο πανεπιστήμιο από αυτή τη διαδικασία, κανένα κέρδος.
Όταν ρώτησαν - εύλογα - οι άνθρωποι γιατί δεν μπορούν να δουν τους χώρους του πανεπιστημίου, ο φίλος απάντησε πως είχαν κάνει οι φοιτητές Lock Out (αντίστοιχα με το NBA δηλαδή) διότι ήθελαν να βάλουν δίδακτρα στα πανεπιστήμια. Πώς να κάτσει να καταλάβει ο Αμερικάνος ολόκληρη την ιστορία με τις καταλήψεις όταν έχει ελάχιστο χρόνο διαθέσιμο για σένα?
Και σίγουρα όταν ήμουν φοιτητής είχα λόγο στις καταλήψεις, πήγαινα και ψήφιζα στις συνελεύσεις (ο Θεός να τις κάνει συνελεύσεις, μέσα στην τσιγαρίλα και την φασαρία). Αλλά τώρα που δουλεύω, η σχολή κλείνει και εγώ δεν έχω καμία δύναμη, κανένα λόγο. Δεν μπορώ να ψηφίσω.
Φυσικά υπάρχει ένας πολύ εύκολος τρόπος οι ψηφοφορίες να γίνονται σωστά και χωρίς προβλήματα. Μια και όλοι οι φοιτητές έχουν email διεύθυνση (εμείς είχαμε el98xxx@central.ntua.gr, όπου xxx η σειρά που μπήκαμε στη σχολή), θα μπορούσαν να ψηφίζουν όλοι, online. Έτσι εξασφαλίζεται να ψηφίζουν όλοι οι φοιτητές της σχολής (και μόνο) χωρίς να υπομένουν αυτό το έκτρωμα των συνελεύσεων. Αλλά φυσικά συμφέρει τις κομματικές παρατάξεις να γίνονται οι συνελεύσεις όπως γίνονται. Αμφιβάλλω αν ψήφιζαν σωστά και σε πολιτισμένο περιβάλλον όλοι οι φοιτητές (και εργαζόμενοι!) αν θα γινόταν τόσο συχνά καταλήψεις.
Καταλαβαίνω ότι υπάρχει βέβαια κόσμος που θέλει να διαμαρτυρηθεί. Όμως, αυτό πρέπει να γίνει με άλλους, πιο δημιουργικούς τρόπους, και όχι με τις παρωχημένες καταλήψεις που μόνο προβλήματα δημιουργούν. Έχοντας ζήσει τα ελληνικά πανεπιστήμια από το 1998 μέχρι τώρα, σίγουρα είναι σε χειρότερη κατάσταση, για αυτό και όσοι θέλουν και μπορούν να φύγουν έξω, το κάνουν. Άρα, οι καταλήψεις, σίγουρα δεν έχουν αρκετό αποτέλεσμα.
Τι άλλες μέθοδοι διαμαρτυρίας μπορούν να υπάρξουν που να μην εμποδίζουν την εκπαιδευτική διαδικασία? Δεν έχω κάτσει να σκεφτώ αναλυτικά το θέμα, αλλά είμαι σίγουρος πώς αν υπάρχει θέληση, θα βρεθούν λύσεις. Οι δικές μου είναι αυτές που βρήκα μετά από καμιά ώρα σκέψης.
Καταρχάς, πρέπει να υπάρξει αρμόδια επιτροπή φοιτητών για συνομιλίες με τους υπευθύνους, μη κομματική, που να εκφράζει πραγματικά τους φοιτητές. Αυτό να γίνει τόσο σε επίπεδο σχολής, όσο και πανεπιστημίου, αλλά και γενικότερα πανελλαδικά. Δηλαδή να υπάρχει μια ιεραρχία φοιτητών που να επιλέγονται σωστά και να χαίρουν της εκτίμησης της κοινότητας. Εγώ θα επέλεγα άτομα στο προτελευταίο έτος σπουδών που είναι στο top 5% του μέσου όρου της κάθε σχολής.
Δεύτερον, πρέπει να υπάρξει μια κεντρική ενημέρωση (πιθανότατα στο ίντερνετ) για τα ακαδημαϊκά ζητήματα ώστε να ενημερώνεται ο απλός κόσμος, αλλά και το υπουργείο, από τους φοιτητές. Να φαίνονται οι ιδέες, οι προτάσεις, οι συζητήσεις. Φυσικά μιλάμε πάλι για μη κομματικά sites, με ουσιαστικό περιεχόμενο.
Τρίτον, πρέπει να ενημερωθεί ο κόσμος για τα προβλήματα του πανεπιστημίου. Η πιο κοινή δράση στα πανεπιστήμια του εξωτερικού είναι κιόσκια, τόσο μέσα στα πανεπιστήμια όσο και έξω (πχ πλατείες). Εκεί θα μπορούν να πάνε οι φοιτητές να ενημερωθούνε, αλλά και ο απλός κόσμος. Αν πρέπει να μοιράζονται φυλλάδια στο μετρό στο Σύνταγμα για να επιτευχθεί αυτό, so be it.
Τέταρτον, πρέπει η φύση των αιτημάτων να αλλάξει και να γίνει ουσιαστική. Οι φοιτητές οι ίδιοι πρέπει να ζητήσουν καλύτερη διδασκαλία, περισσότερες εργασίες (γιατί αυτά φαίνονται στο βιογραφικό αργότερα), αξιολόγηση, διοργάνωση career fairs όπου να έρχονται εταιρίες από την αγορά για ενημέρωση, κτλ. Μια ιδέα που μου αρέσει είναι να θεσπιστούν επιδοτούμενα από το κράτος internships, όπου να μπορεί όποιος θέλει να δουλέψει σε μια εταιρία το καλοκαίρι, έστω part time και με μικρή αμοιβή. Αυτά είναι απλώς μερικά παραδείγματα. Πρέπει να είναι συγκεκριμένα, μικρά, απτά αιτήματα, και όχι γενικεύσεις του στυλ "κάτω ο τάδε νόμος".
Πέμπτον, μπορούν οι φοιτητές με δική τους πρωτοβουλία να έρθουν σε επαφή με επιφανείς Έλληνες ακαδημαϊκούς του εξωτερικού. Είναι χιλιάδες. Ας δεχθούν τις δικές τους ιδέες για την αλλαγή του ελληνικού πανεπιστημίου, κάτι πρωτότυπο θα έχουν να προσφέρουν. Ιδανικά, σε συνεργασία με το υπουργείο, πρέπει να μαζευτούν όσο περισσότεροι από αυτούς γίνεται, με έξοδα πληρωμένα, για μια εβδομάδα στην Ελλάδα να συζητήσουν και να προτείνουν τις δικές τους ιδέες.
Σε πανεπιστήμια στην Αμερική έχω δει ενδοπανεπιστημιακά γραφεία academic affairs. Εκεί μπορούν να πηγαίνουν οι φοιτητές που έχουν κάποιο πρόβλημα (πχ ένας καθηγητής δεν τους φέρεται καλά) ή αίτημα για τους ανωτέρω. Θα ήταν υπέροχο να κινήσουν οι φοιτητές μια τέτοια διαδικασία εδώ.
Η πιο συχνή δικαιολογία που μου λένε όταν λέω σε φοιτητές αυτά είναι πως "οι αρμόδιοι δεν καταλαβαίνουν αλλιώς". Well, πιστεύω πως αν υπάρξει ένα σωστό, ώριμο, μη βίαιο, μη κομματικό κίνημα από τους φοιτητές, όπου θα προσεγγίσει σωστά τους ανώτερους, με δημιουργικές και ρεαλιστικές προτάσεις, θα ακούσουν. Αν χρειαστεί, ας κατασκηνώσουν έξω από το γραφείο του Πρύτανη, μέχρι να τους δεχθεί. Αλλά πάντα με κόσμιο τρόπο. Δεν είναι τόσο δύσκολο, και θα φέρει αποτέλεσμα, διότι ο άλλος θα εκτιμήσει μια σωστή προσπάθεια.
Στο κείμενο αυτό αναφέρω γιατί θεωρώ πως είναι απαράδεκτος τρόπος "αντίστασης" και ότι δημιουργεί περισσότερα προβλήματα από όσα λύνει.
Καταλήψεις έζησα πρώτη φορά στο λύκειο. Εκεί βέβαια δεν με επηρέασε τόσο, διότι (όπως και οι περισσότεροι) έκανα μαθήματα σε φροντιστήρια, όπου και καλύτερα κάναμε τα μαθήματα αλλά και πιο γρήγορα σε σχέση με το σχολείο. Οπότε στο χρόνο της κατάληψης συνέχιζα να διαβάζω.
Στη σχολή των Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του ΕΜΠ είχαμε επίσης συχνά καταλήψεις. Εκεί όμως τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά, διότι μια μέρα χαμένων μαθημάτων ουσιαστικά δεν αναπληρώνεται ποτέ - είναι παρελθόν. Αυτό το διαπίστωσα όταν παρακολούθησα μαθήματα στο εξωτερικό, όπου διάφορες γνώσεις οι υπόλοιποι φοιτητές της είχαν ήδη διδαχθεί ενώ εγώ τα έβλεπα για πρώτη φορά.
Ο βασικός λόγος που είμαι κατά των καταλήψεων είναι ότι αυτομάτως, με το να κλείνει η σχολή, μειώνεται η ποιότητα των σπουδών. Τα μαθήματα δεν διδάσκονται, τα εργαστήρια δε γίνονται, οι εξεταστικές συμπυκνώνονται και τελικά δεν σου μένουν και πολλά. Αντίθετα, ο φοιτητής του εξωτερικού που παρακολουθεί τα μαθήματα κανονικά είναι σε πλεονεκτική θέση. Κάθε χαμένη ώρα μαθήματος δεν έρχεται ποτέ στο μέλλον, δεν υπάρχει δεύτερη ευκαιρία. Και η "αναπλήρωση" μαθημάτων δεν διορθώνει τα πράγματα, θα μπορούσα να χρησιμοποιήσω αυτές τις ώρες να κάνω κάτι επιπλέον.
Φυσικά υπήρχαν και διαδικαστικά προβλήματα. Δεν μπορούσα να πάω στα εργαστήρια, δεν μπορούσα να συζητήσω με καθηγητές, αργούσαν να προχωρήσουν τα ερευνητικά προγράμματα. Τα paper που θα έπρεπε να είχα βγάλει στο ΕΜΠ, δεν τα έγραψα ποτέ.
Οπότε η κατάληψη είναι αυτομαστίγωμα. Πώς είναι δυνατόν να βελτιώσεις το σύστημα κάνοντάς το χειρότερο εξ' ορισμού? Οποιαδήποτε μορφή αγώνα πρέπει να γίνεται παράλληλα με την εκπαιδευτική διαδικασία, όχι εις βάρος της.
Αλλά βέβαια και οι φοιτητές δεν τα σκέφτηκαν αυτά μόνοι τους - η κατάληψη είναι δανεισμένη από τις μορφές αντίδρασης των εργατικών & συνδικαλιστικών ομάδων, όπως οι ταξιτζίδες που κλείνουν τα λιμάνια και τα αεροδρόμια, ή οι φορτηγατζήδες ή οι αγρότες που μπορεί να κλείσουν δρόμους: δεν απεργούν απλώς (θα ήμουν ΟΚ με αυτό), αλλά ασκούν έμμεση πίεση στην κυβέρνηση δημιουργώντας ταλαιπωρία στον κόσμο. Έτσι και οι καταλήψεις είναι μια παρανοϊκά έμμεση μορφή αγώνα, όπου ελπίζει να έχει αποτέλεσμα δημιουργώντας δυσφορία στον κόσμο (φοιτητές, καθηγητές, εργαστήρια κτλ).
Η συνδικαλίστρια μου είπε πως όταν είχαν κατάληψη στο παιδαγωγικό, "ε, και τι έγινε να χάσουμε ένα εξάμηνο και να τελειώσουμε αργότερα". Well, για μένα αυτό το εξάμηνο έχει σημασία, διότι επιβαρύνω τους γονείς μου με το κόστος των σπουδών. Ναι, όταν οι γονείς είναι από πίσω για να σε στηρίξουν για επιπλέον μήνες και χρόνια, κάνεις κατάληψη γιατί δεν έχεις κάτι να χάσεις. Αλλά αν η βοήθεια είναι περιορισμένη, τότε κάθε μήνας εκτός της αγοράς εργασίας δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα.
Οπότε και ο βασικός λόγος που έφυγα έξω για διδακτορικό ήταν ότι δεν μπορούσα να κάνω τη δουλειά μου όπως ήθελα, τόσο ερευνητικά όσο και οικονομικά. Δεν μπορούσα να σχεδιάσω, αφού δεν ήξερα καν πότε η σχολή θα ήταν ανοιχτή ή κλειστή.
Από το 2010 που επέστρεψα στην Ελλάδα ξαναέζησα το αυτομαστίγωμα της κατάληψης, μια και άρχισα να εργάζομαι στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας. Εκεί κατάλαβα πραγματικά πόσα προβλήματα δημιουργεί μια κατάληψη, πέραν από τα μαθήματα μόνο.
Πέραν ότι δεν μπορώ να πάω να δουλέψω ( το έχω συνηθίσει αυτό πια), δεν μπορώ καν να πληρωθώ στην ώρα μου, διότι κλείνουν όχι μόνο τις σχολές, αλλά και τα διοικητικά γραφεία του πανεπιστημίου.
Ο καθηγητής που δουλεύω μαζί δεν μπορεί ούτε αυτός να πληρωθεί, αλλά ούτε και να πάρει κάποια χρήματα πίσω από ένα συνέδριο που πήγε.
Επιπλέον, ενδιαφέρθηκε να ενταχθεί στο ερευνητικό μας πρόγραμμα ένας μεταδιδακτορικός ερευνητής από την Αγγλία. Ήθελε ο άνθρωπος να προσφέρει στη χώρα μας, να μετακομίσει εδώ, να πληρώσει φόρους.
Αλλά τι να του πούμε? Έλα, αλλά η σχολή είναι κλειστή και δεν ξέρουμε πότε θα πληρωθείς? Έλα, αλλά μπορεί να μην έχεις για αρκετό καιρό γραφείο να δουλέψεις? Δυστυχώς, η ευκαιρία θα χαθεί και θα προτιμήσει να πάει σε ένα πιο οργανωμένο πανεπιστήμιο.
Άλλο παράδειγμα ενός φίλου καθηγητή από το Φυσικό Αθηνών. Είχε κανονίσει εδώ και μήνες ένα μικρό συνέδριο. Ήρθαν περίπου 60 άτομα από Αμερική και τη NASA, με προοπτική να γίνουν ομιλίες στο πανεπιστήμιο.
Με τις καταλήψεις και τις πορείες όμως, που τέτοια τύχη. Το συνέδριο έγινε τελικά σε ένα χώρο στη Συγγρού, και με λεωφορεία κάνανε περιήγηση στην Επίδαυρο - μακριά από την Αθήνα. Δεν έμεινε τίποτα στο πανεπιστήμιο από αυτή τη διαδικασία, κανένα κέρδος.
Όταν ρώτησαν - εύλογα - οι άνθρωποι γιατί δεν μπορούν να δουν τους χώρους του πανεπιστημίου, ο φίλος απάντησε πως είχαν κάνει οι φοιτητές Lock Out (αντίστοιχα με το NBA δηλαδή) διότι ήθελαν να βάλουν δίδακτρα στα πανεπιστήμια. Πώς να κάτσει να καταλάβει ο Αμερικάνος ολόκληρη την ιστορία με τις καταλήψεις όταν έχει ελάχιστο χρόνο διαθέσιμο για σένα?
Και σίγουρα όταν ήμουν φοιτητής είχα λόγο στις καταλήψεις, πήγαινα και ψήφιζα στις συνελεύσεις (ο Θεός να τις κάνει συνελεύσεις, μέσα στην τσιγαρίλα και την φασαρία). Αλλά τώρα που δουλεύω, η σχολή κλείνει και εγώ δεν έχω καμία δύναμη, κανένα λόγο. Δεν μπορώ να ψηφίσω.
Φυσικά υπάρχει ένας πολύ εύκολος τρόπος οι ψηφοφορίες να γίνονται σωστά και χωρίς προβλήματα. Μια και όλοι οι φοιτητές έχουν email διεύθυνση (εμείς είχαμε el98xxx@central.ntua.gr, όπου xxx η σειρά που μπήκαμε στη σχολή), θα μπορούσαν να ψηφίζουν όλοι, online. Έτσι εξασφαλίζεται να ψηφίζουν όλοι οι φοιτητές της σχολής (και μόνο) χωρίς να υπομένουν αυτό το έκτρωμα των συνελεύσεων. Αλλά φυσικά συμφέρει τις κομματικές παρατάξεις να γίνονται οι συνελεύσεις όπως γίνονται. Αμφιβάλλω αν ψήφιζαν σωστά και σε πολιτισμένο περιβάλλον όλοι οι φοιτητές (και εργαζόμενοι!) αν θα γινόταν τόσο συχνά καταλήψεις.
Καταλαβαίνω ότι υπάρχει βέβαια κόσμος που θέλει να διαμαρτυρηθεί. Όμως, αυτό πρέπει να γίνει με άλλους, πιο δημιουργικούς τρόπους, και όχι με τις παρωχημένες καταλήψεις που μόνο προβλήματα δημιουργούν. Έχοντας ζήσει τα ελληνικά πανεπιστήμια από το 1998 μέχρι τώρα, σίγουρα είναι σε χειρότερη κατάσταση, για αυτό και όσοι θέλουν και μπορούν να φύγουν έξω, το κάνουν. Άρα, οι καταλήψεις, σίγουρα δεν έχουν αρκετό αποτέλεσμα.
Τι άλλες μέθοδοι διαμαρτυρίας μπορούν να υπάρξουν που να μην εμποδίζουν την εκπαιδευτική διαδικασία? Δεν έχω κάτσει να σκεφτώ αναλυτικά το θέμα, αλλά είμαι σίγουρος πώς αν υπάρχει θέληση, θα βρεθούν λύσεις. Οι δικές μου είναι αυτές που βρήκα μετά από καμιά ώρα σκέψης.
Καταρχάς, πρέπει να υπάρξει αρμόδια επιτροπή φοιτητών για συνομιλίες με τους υπευθύνους, μη κομματική, που να εκφράζει πραγματικά τους φοιτητές. Αυτό να γίνει τόσο σε επίπεδο σχολής, όσο και πανεπιστημίου, αλλά και γενικότερα πανελλαδικά. Δηλαδή να υπάρχει μια ιεραρχία φοιτητών που να επιλέγονται σωστά και να χαίρουν της εκτίμησης της κοινότητας. Εγώ θα επέλεγα άτομα στο προτελευταίο έτος σπουδών που είναι στο top 5% του μέσου όρου της κάθε σχολής.
Δεύτερον, πρέπει να υπάρξει μια κεντρική ενημέρωση (πιθανότατα στο ίντερνετ) για τα ακαδημαϊκά ζητήματα ώστε να ενημερώνεται ο απλός κόσμος, αλλά και το υπουργείο, από τους φοιτητές. Να φαίνονται οι ιδέες, οι προτάσεις, οι συζητήσεις. Φυσικά μιλάμε πάλι για μη κομματικά sites, με ουσιαστικό περιεχόμενο.
Τρίτον, πρέπει να ενημερωθεί ο κόσμος για τα προβλήματα του πανεπιστημίου. Η πιο κοινή δράση στα πανεπιστήμια του εξωτερικού είναι κιόσκια, τόσο μέσα στα πανεπιστήμια όσο και έξω (πχ πλατείες). Εκεί θα μπορούν να πάνε οι φοιτητές να ενημερωθούνε, αλλά και ο απλός κόσμος. Αν πρέπει να μοιράζονται φυλλάδια στο μετρό στο Σύνταγμα για να επιτευχθεί αυτό, so be it.
Τέταρτον, πρέπει η φύση των αιτημάτων να αλλάξει και να γίνει ουσιαστική. Οι φοιτητές οι ίδιοι πρέπει να ζητήσουν καλύτερη διδασκαλία, περισσότερες εργασίες (γιατί αυτά φαίνονται στο βιογραφικό αργότερα), αξιολόγηση, διοργάνωση career fairs όπου να έρχονται εταιρίες από την αγορά για ενημέρωση, κτλ. Μια ιδέα που μου αρέσει είναι να θεσπιστούν επιδοτούμενα από το κράτος internships, όπου να μπορεί όποιος θέλει να δουλέψει σε μια εταιρία το καλοκαίρι, έστω part time και με μικρή αμοιβή. Αυτά είναι απλώς μερικά παραδείγματα. Πρέπει να είναι συγκεκριμένα, μικρά, απτά αιτήματα, και όχι γενικεύσεις του στυλ "κάτω ο τάδε νόμος".
Πέμπτον, μπορούν οι φοιτητές με δική τους πρωτοβουλία να έρθουν σε επαφή με επιφανείς Έλληνες ακαδημαϊκούς του εξωτερικού. Είναι χιλιάδες. Ας δεχθούν τις δικές τους ιδέες για την αλλαγή του ελληνικού πανεπιστημίου, κάτι πρωτότυπο θα έχουν να προσφέρουν. Ιδανικά, σε συνεργασία με το υπουργείο, πρέπει να μαζευτούν όσο περισσότεροι από αυτούς γίνεται, με έξοδα πληρωμένα, για μια εβδομάδα στην Ελλάδα να συζητήσουν και να προτείνουν τις δικές τους ιδέες.
Σε πανεπιστήμια στην Αμερική έχω δει ενδοπανεπιστημιακά γραφεία academic affairs. Εκεί μπορούν να πηγαίνουν οι φοιτητές που έχουν κάποιο πρόβλημα (πχ ένας καθηγητής δεν τους φέρεται καλά) ή αίτημα για τους ανωτέρω. Θα ήταν υπέροχο να κινήσουν οι φοιτητές μια τέτοια διαδικασία εδώ.
Η πιο συχνή δικαιολογία που μου λένε όταν λέω σε φοιτητές αυτά είναι πως "οι αρμόδιοι δεν καταλαβαίνουν αλλιώς". Well, πιστεύω πως αν υπάρξει ένα σωστό, ώριμο, μη βίαιο, μη κομματικό κίνημα από τους φοιτητές, όπου θα προσεγγίσει σωστά τους ανώτερους, με δημιουργικές και ρεαλιστικές προτάσεις, θα ακούσουν. Αν χρειαστεί, ας κατασκηνώσουν έξω από το γραφείο του Πρύτανη, μέχρι να τους δεχθεί. Αλλά πάντα με κόσμιο τρόπο. Δεν είναι τόσο δύσκολο, και θα φέρει αποτέλεσμα, διότι ο άλλος θα εκτιμήσει μια σωστή προσπάθεια.
