Η εικόνα μιας χώρας

Στο στρατό όπου υπηρετώ εδώ και 3 μήνες, είχα την ευκαιρία να γνωρίσω άτομα από όλες τις πλευρές της ελληνικής κοινωνίας. Ήταν μια ενδιαφέρουσα αλλαγή, καθώς έσπασε ο κύκλος γνωριμιών των τελευταίων ετών που ήταν σχεδόν αποκλειστικά διδακτορικοί, καθηγητές, ή τουλάχιστον πτυχιούχοι. Γνωρίζω σχεδόν καθημερινά άτομα που έχουν βγάλει μόνο δημοτικό, που δουλεύουν από τα 16 τους, που είναι 21 χρονών και έχουν δικά τους μαγαζιά και δουλειές. Που δεν είναι πλούσιοι ούτε μορφωμένοι, αλλά έχουν σχηματίσει τις προσωπικότητές τους μέσα από την πραγματική ζωή.

Και άρχισα να σκέφτομαι την ιστορία του Richard Feynman, όπου όταν επισκέφτηκε τη Βραζιλία (το Ρίο αν θυμάμαι καλά), μετά τις διαλέξεις του μπήκε σε ένα ταξί για να γυρίσει την πόλη. Όταν τον ρώτησε ο ταξιτζής που θέλει να τον πάει, δεν του είπε καμιά από τις κοσμοπολίτικες, τουριστικές περιοχές της πόλης. "Θέλω να δω τις φτωχογειτονιές", απάντησε. "Να δω πώς ζει ο απλός κόσμος".

Τώρα, 7 χρόνια αφού έχω διαβάσει το συγκεκριμένο κομμάτι, και έχοντας πια ζήσει καλά σε 3 χώρες, διαπιστώνω πόσο δίκιο είχε ο Feynman. Διότι αυτό που χαρακτηρίζει τη διαφορετικότητα μιας χώρας δεν είναι οι πλούσιοί της, αλλά οι φτωχοί της.

Οι πλούσιοι έχουν παρόμοια χαρακτηριστικά ανεξαρτήτως σε ποια χώρα βρίσκονται. Θα έχουν iPhone, θα οδηγούν Mercedes, θα μένουν σε ένα μεγάλο μοντέρνο σπίτι, θα πηγαίνουν διακοπές σε εξωτικές παραλίες. Θέλουν να έχουν έλεγχο, να επηρεάζουν, να τους αντιγράφουν.

Παρόμοια, όσο πιο μορφωμένος είναι κάποιος, τόσο πιο ανεξάρτητος γίνεται από το παρελθόν του. Οι καθηγητές για παράδειγμα, που θεωρούνται η "απόλυτη" μορφή μόρφωσης, δεν έχουν τεράστιες διαφορές μεταξύ των χωρών. Λίγο πολύ, όλοι θέλουν να προωθήσουν την επιστήμη, να δημιουργήσουν κάτι σημαντικό, να κερδίσουν μεγάλα grants, να βγάλουν φοιτητές, να καταλάβουν τον κόσμο.

Με άλλα λόγια, το χρήμα και η μόρφωση "εξισώνουν" την κουλτούρα και το παρελθόν των ανθρώπων (τουλάχιστον σε σύγκριση με κάποιον που δε διαθέτει αυτά). Τους "εκπαιδεύουν".

Πχ ένας πλούσιος Έλληνας και ένας πλούσιος Άγγλος δεν έχουν και τόση μεγάλη διαφορά στον τρόπο ζωής τους. Αλλά αν συγκρίνεις έναν φτωχό Έλληνα και έναν φτωχό Άγγλο, η διαφορά στην κουλτούρα είναι χαώδης.

Για αυτό το λόγο, αν θες να δεις πραγματικά το χαρακτήρα μιας χώρας, το τι σόι άτομα κουβαλάει, δε μπορείς να κρίνεις ούτε από τους πλούσιους, ούτε από τους διάσημους, ούτε από τους διακεκριμένους. Πρέπει να δεις τους φτωχούς, τον απλό λαό. Διότι αυτοί έχουν παραμείνει "αγνοί", καθαροί από τις επιρροές του χρήματος και της μόρφωσης, και έχουν διαμορφωθεί μόνο από την κοινωνία και τους γύρω τους.

Είναι αυτοί που κάνουν τη διαφορά.