Είναι γοτθικού τύπου με 3200 αγάλματα(!). Μπορείς να ανέβεις τα 165 σκαλιά για την οροφή όπου αντικρύζεις ένα δάσος από μάρμαρο (με θέα να φτάνει μέχρι την Ελβετία τις καλές μέρες).
Το εσωτερικό του ναού δε περιγράφεται με λόγια. Μπήκα μέσα στις 9 το πρωί που δεν είχε τουρίστες, και είχε μια χορωδία να ψέλνει παρέα με το εκκλησιαστικό όργανο. Ο τρόπος που η μουσική γέμιζε το ναό, με το φως να μπαίνει από τα φοβερά βιτρό και να φωτίζει το τεράστιο εσωτερικό έκανε την όλη εμπειρία κατανυκτική.
Στη βόρεια πλευρά της πλατείας είναι ο ναός της μόδας, ένα κυριλάτο "mall" με όλες τις φίρμες του είδους (αλλά και ένα... McDonalds).
Ακριβώς από πίσω βρίσκεται η Scala του Μιλάνου, όπου το κτίριο εξωτερικά δεν είναι και τίποτε ιδιαίτερο αλλά το πρόγραμμα είναι.. εκλεκτικό!
Η υπόλοιπη μέρα πέρασε στα μουσεία. Ιδού το τελευταίο έργο του Michelangelo, Rondanini Pieta:
Το εντυπωσιακό με αυτό το άγαλμα είναι πως είναι μισοτελειωμένο, καθώς τα πόδια του Ιησού (και το ξέμπαρκο χέρι) είναι γυαλισμένα, αλλά στα υπόλοιπα σημεία το μάρμαρο είναι ακόμα τραχύ. Η γυναίκα είναι η Παναγία που κρατά το άψυχο σώμα του Ιησού.
Η κορυφαία στιγμή της μέρας όμως ήτανε η επίσκεψη στο Μυστικό Δείπνο του Da Vinci, την πασίγνωστη τοιχογραφία που βρίσκεται χωμένη σε μια εκκλησία. Είχα κλείσει εισητήριο 3 μήνες πριν(!), και η διαδικασία για να μπεις είναι μοναδική. Πρώτα περιμένεις σε μια αίθουσα για 10-15 λεπτά μαζί με άλλα 25 άτομα (το max που επιτρέπεται). Σου σκανάρουν το barcode στο εισητήριο, και στη συνέχεια ανοίγει μια τεράστια ατσαλένια πόρτα. Περνάμε έναν εξωτερικό διάδρομο, και ανοίγει αυτόματα μια άλλη γυάλινη πόρτα που σε βάζει σε ένα γυάλινο διαφανές δωμάτιο. Αφού μπούνε και οι 25 σε αυτό το δωμάτιο, η πόρτα πίσως μας κλείνει και μόνο τότε ανοίγει μια δεύτερη γυάλινη πόρτα στο μπροστά μέρος του δωματίου.
Αφού περάσουμε και αυτή την πόρτα, και αφού μπούμε και οι 25 σε ένα δεύτερο διαφανές γυάλινο δωμάτιο, κλείνει πίσω μας και η δεύτερη πόρτα. Τότε και μόνο τότε, μια τρίτη γυάλινη πόρτα ανοίγει που επιτρέπει την είσοδο (για 15 λεπτά max) στην αίθουσα με την τοιχογραφία.
Υπερβολικό? Ίσως, αλλά είναι απαραίτητη διαδικασία για να μην επηρεαστεί το προσεκτικά ελεγχόμενο κλίμα στην αίθουσα (χαμηλή υγρασία, 20 βαθμοί θερμοκρασία, ελεγχόμενος φωτισμός κτλ). Όλα αυτά προστέθηκαν το 1999 όπου και τελείωσε μια 30 ετών διαδικασία για το restoration του πίνακα.
Παρότι είχα δει τον πίνακα άπειρες φορές σε φωτογραφίες, όταν τον αντίκρυσα με τα μάτια μου γούρλωσα, μου έπεσε το σαγόνι και στη συνέχεια ένα δάκρυ κύλησε στο μάτι. Δεν έχω ξαναδεί ποτέ κάτι τέτοιο, και το έργο χάνει α-πί-στευ-τα σκέτο σε τυπωμένο χαρτί.
Εκτός του ότι είναι τεράστιο (όσο μια οθόνη κινηματογράφου), εκτός του ότι βρίσκεται ψηλά (κοντά στο ταβάνι), η τοποθέτησή του μέσα στο δωμάτιο είναι εκπληκτική. Επειδή απλώνεται από τοίχο σε τοίχο και επειδή το background δίνει αίσθηση προοπτικής, το έργο αποκτά μια εκπληκτική τρισδιάστατη δομή. Νοιώθεις όντως πως βρίσκεσαι σε ένα δωμάτιο με ένα τραπέζι και γευματίζεις με τον Ιησού και τους Απόστολους.
Έμαθα και πολλά πράγματα που δεν ήξερα για τον πίνακα. Όπως αυτό το λευκό στο κάτω μέρος του πίνακα που είναι το πάνω μέρος μιας πόρτας (!) που άνοιξαν πριν 80 χρόνια περίπου για να μεταφέρουν φαγητά από την... κουζίνα που βρισκόταν στο πίσω μέρος. Κάθε Απόστολος έχει στάση του κορμιού του ανάλογα με το χαρακτήρα του. Όπου υπάρχουν έντονα χρώματα είναι τα αυθεντικά του da Vinci, αφού τα υπόλοιπα χαθήκανε με άλλα "restorations" στο παρελθόν. Τα χρώματα επίσης αντανακλούν στα πιάτα που έχει ο καθένας μπροστά του. Και άλλες πολλές μικρές λεπτομέρειες σαν και αυτές.
Έχω δει διάφορους γνωστούς πίνακες σε μουσεία ανά τον κόσμο, αλλα το Last Supper με έχει επηρεάσει πιο πολύ από όλους. Κανένα άλλο έργο δε χάνει τόσο πολύ μεταξύ χαρτιού και πραγματικότητας, είναι από τα πράγματα που πρέπει να κάνει κάποιος στη ζωή του πριν πεθάνει!
(όπως επίσης είναι να δοκιμάσει τα φοβερά παγωτά που ετοιμάζουν οι Ιταλοί!)
