Τι γιορτάζω τα Νευτούγεννα

Τις γιορτές αυτές, όπως και κάθε χρόνο, ο περισσότερος χρόνος γιορτάζει τη γέννηση μιας πλασματικής θεότητας (όπου η ημερομηνία γέννησης μεταφέρθηκε τεχνητά από την Άνοιξη στις 25 Δεκεμβρίου για να συμπίπτει με τις Ρωμαϊκές γιορτές του φωτός που παραδοσιακά γινόντουσαν γύρω από το χειμερινό ηλιοστάσιο).

Εγώ προτιμώ να γιορτάζω τη γέννηση του Νεύτωνα, ακριβώς στις 25 Δεκεμβρίου 1642. Θα αναφερθώ σε ένα απλό παράδειγμα, όταν συνειδητοποίησε ότι ο νόμος της παγκόσμιας έλξης ισχύει όχι μόνο για τα ουράνια σώματα αλλά και τα αντικείμενα στη γη (όπως ένα μήλο).

[photo credit: Wikipedia]

Είμαστε στην εποχή όπου ο Νεύτωνας ήξερε τους νόμους του Κέπλερ οι οποίοι περιγράφουν την κίνηση των πλανητών γύρω από τον ήλιο. Είχε μάλιστα υπολογίσει τι είδους δύναμη χρειάζεται ώστε οι πλανήτες να ακολουθούν τις τροχιές που είχε ορίσει ο Κέπλερ: έπρεπε να είναι μια δύναμη αντιστρόφως ανάλογη με το τετράγωνο της απόστασης, δηλαδή κάθε φορά που διπλασιάζεται η απόσταση R μεταξύ δύο σωμάτων, η δύναμη F πέφτει στο 1/4, δηλαδή ισχυέι F~1/R^2.

Αυτό που επίσης ήξερε ο Νεύτωνας ήταν ότι το φεγγάρι συνεχώς "πέφτει" (έλκεται) προς τη Γη. Αν δεν υπήρχε η Γη, το φεγγάρι θα κινούταν σε ευθεία γραμμή. Λόγω της έλξης της όμως, η Γη το τραβάει προς το μέρος της κάθε δευτερόλεπτο που περνάει, αναγκάζοντάς το να κινείται κυκλικά γύρω από αυτή.

[photo credit: Microsoft Research]

Πόσο "πέφτει" το φεγγάρι προς τη Γη κάθε δευτερόλεπτο που περνάει? Αυτό υπολογίζεται εύκολα και ήταν γνωστό στο Νεύτωνα, διότι ξέρανε πολύ καλά τότε πως η περίοδος του φεγγαριού είναι περίπου 28 μέρες (2.419.200sec), και ότι βρίσκεται σε απόσταση 384.000km από τη Γη, διαγράφοντας ένα κύκλο περιμέτρου 2*π*384.000 = 2.413.000km. Άρα κάθε δευτερόλεπτο που περνάει το φεγγάρι κινείται περίπου 1 χιλιόμετρο (= 2.413.000km/2.419.200sec ) πάνω σε αυτό τον κύκλο. Σε σχέση με την ευθεία γραμμή που θα ακολουθούσε το φεγγάρι αν δεν υπήρχε η Γη, σε ένα δευτερόλεπτο το φεγγάρι είναι περίπου 1.27 χιλιοστά πιο κοντά προς τη Γη (αυτό προκύπτει από απλή γεωμετρία).

Ο Νεύτωνας το γνώριζε αυτό το νούμερο για τα 1.27 χιλιοστά σε ένα δευτερόλεπτο. Γνώριζε επίσης ότι το προκαλεί η Γη.

Και τότε του ήρθε η σκέψη: μήπως τα αντικείμενα στη Γη πέφτουν προς αυτή για τον ίδιο λόγο? Μήπως η Γη τα έλκει όπως έλκει τα ουράνια σώματα? Μήπως ο νόμος της παγκόσμιας έλξης, οτι F~1/R^2, ισχύει και για τα μήλα?

Και τότε έκανε τον εξής υπολογισμό: αφού η επιφάνεια της Γης (η οποία έχει ακτίνα περίπου 6.400km) είναι περίπου 60 φορές πιο κοντά στο κέντρο της Γης από ότι τι φεγγάρι, πρέπει η δύναμη σε ένα μήλο που πέφτει να είναι 60^2 = 3600 φορές πιο ισχυρή. Άρα, το μήλο πρέπει να πέφτει 3.600 φορές πιο γρήγορα σε σχέση με το φεγγάρι. Και αφού σε ένα δευτερόλεπτο το φεγγάρι "πέφτει" 1.27 χιλιοστά, το μήλο θα πρέπει μέσα στο ίδιο δευτερόλεπτο να πέφτει περίπου 1.27*3600 = 4.57 μέτρα.

Και εδώ ήτανε το eureka moment του Νεύτωνα,  αφού από τα πειράματα του Γαλιλαίου ο οποίος έριχνε αντικείμενα από τον πύργο της Πίζας, ήξερε ότι όντως τόσο γρήγορα πέφτουν τα μήλα στο έδαφος (και όλα τα αντικείμενα μάλιστα ανεξαρτήτως μάζας). Είναι ο απλός τύπος x=1/2*g*t^2, και ένα πείραμα που μπορεί ο καθένας μας να το επαληθεύσει.

Αυτό ήτανε το πρώτο κομβικό σημείο στην ιστορία της μοντέρνας επιστήμης, καθώς με αυτόν τον απλό υπολογισμό ξαφνικά ενοποιήθηκε η θεωρία που εξηγούσε την κίνηση των ουρανίων σωμάτων με τη θεωρία που εξηγούσε την κίνηση των επίγειων σωμάτων. Ήταν η στιγμή όπου ο Νεύτωνας κατάλαβε ότι η θεωρία του της παγκόσμιας έλξης, μάλλον ήταν σωστή.

Αυτό ήταν ένα από τα πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα της ιστορίας της επιστήμης, γιατί φαινόταν πραγματικά παράλογο οι ίδιοι νόμοι που διέπουν την κίνηση των πλανητών να διέπουν και την κίνηση των αντικειμένων εδώ στη Γη - όταν φαινομενικά πρόκειται για τόσο διαφορετικούς κόσμους. Και όμως, με αυτόν τον απλό υπολογισμό, φανερώθηκε η αλήθεια.

Καλά Νευτούγεννα!

Fun Project: Vodafone Femtocell στο Εξωτερικό

Disclaimer: Τα παρακάτω σχεδόν σίγουρα παραβιάζουν το EULA με τη Vodafone GR. Δεν έχω σκοπό να κάνω κατάχρηση της υπηρεσίας, τα αναφέρω πιο πολύ για πληροφοριακούς σκοπούς, και γιατί ήταν εν τέλει ένα διασκεδαστικό geek project.

Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα προϊόντα της Vodafone είναι το femtocell, του οποίου το consumer όνομα είναι Vodafone Full Σήμα. Είναι μια συσκευή που συνδέεται στο internet (κουμπώνει με ethernet πάνω σε router) και δίνει 100% 3G σήμα Vodafone στο γύρω χώρο. Απευθύνεται σε άτομα που μένουν σε χώρο που δεν έχει καλό (ή καθόλου) σήμα η Vodafone. Έτσι αντί να συνδέεται το κινητό με μια κεραία της Vodafone μακριά, συνδέεται τοπικά στο femtocell και στη συνέχεια τα δεδομένα (φωνή+data) γίνονται route μέσω internet στο δίκτυο της Vodafone. (Λειτουργεί μόνο για νούμερα που είναι δηλωμένα στη Vodafone για το εκάστοτε femtocell).

Χρησιμοποιούσα το σύστημα για αρκετό καιρό στην Ελλάδα. Τις τελευταίες μέρες όμως που βρίσκομαι στην Αγγλία σκέφτηκα το εξής: Τι θα γίνει αν πάρω το femtocell και το συνδέσω στο router μου στην Αγγλία? Ίσως να μπορώ να δημιουργήσω ένα μικρό χώρο με σήμα Vodafone GR και έτσι να καλώ από το κινητό μου στην Ελλάδα σαν να ήταν τοπική η κλήση.

Μια και το femtocell είναι φτιαγμένο να λειτουργεί πχ σε υπόγεια που δεν υπάρχει καθόλου σήμα κινητής, η μόνη του επικοινωνία με τον έξω κόσμο είναι το internet. Οπότε υπέθεσα ότι δεν μπορεί να γνωρίζει το femtocell αν βρίσκομαι σε ένα υπόγειο στην Ελλάδα ή σε ένα στην Αγγλία (ή οπουδήποτε στον κόσμο).

Έφερε λοιπόν το femtocell στην Αγγλία, το συνέδεσα στο router, αλλά δεν δούλεψε.

Σκέφτηκα ότι προφανώς κάνουν κάποιον έλεγχο ώστε η IP που παίρνει το femtocell να είναι ελληνική (ή, πιο σωστά, το routing να γίνεται αποκλειστικά σε ελληνικά hops). Για να ξεπεραστεί αυτό το θέμα, έπρεπε να αναγκάσω το femtocell να πάρει ελληνική IP.

Εκεί σκέφτηκα να χρησιμοποιήσω VPN (έχω λογαριασμό σε ελληνικά πανεπιστήμια), το οποίο ουσιαστικά βάζει virtually έναν υπολογιστή στο "τοπικό" δίκτυο μιας εταιρίας ή πανεπιστημίου. Αυτό είναι εύκολο να γίνει για έναν υπολογιστή διότι μπορεί να τρέξει το κατάλληλο software, αλλά δεν μπορεί να γίνει στο femtocell διότι δεν έχω σαν χρήστης καμία πρόσβαση σε αυτό (πχ κάποιο web interface).

Για να το πετύχω αυτό σκέφτηκα να χρησιμοποιήσω έναν router που να τρέχει DD-WRT, ένα ανοιχτό firmware που μπορεί να μπει σε διάφορους routers και να τους δώσει έξτρα δυνατότητες.

Όλως τυχαίως, υπάρχει μια έκδοση του DD-WRT που τρέχει OpenVPN. Δηλαδή μπορεί ο ίδιος ο router να λειτουργήσει σαν VPN client και να συνδεθεί να την Ελλάδα. Έτσι, για ότι συσκευή (PC, femtocell κτλ) συνδεθεί πάνω σε αυτόν τον router, θα στέλνονται τα πακέτα του απευθείας στην Ελλάδα. Ίσως έτσι και το femtocell να "ξεγελαστεί" νομίζοντας πως βρίσκεται στην Ελλάδα και να λειτουργήσει κανονικά!

Επίσης όλως τυχαίως, είχα ένα router Linksys WRT54G που τρέχει φανταστικά το DD-WRT και ήταν έτοιμος για δοκιμές.

Στο σημείο αυτό ήταν που έφαγα την πιο πολλή ώρα μια και δεν είχα εμπειρία σε scripting για το DD-WRT, αλλά να 'ναι καλά ο gandr που με βοήθησε στα δύσκολα.

Δεν θα μπω σε λεπτομέρειες για το κομμάτι αυτό, πρώτον γιατί δε θέλω να αντιγραφεί εύκολα, και δεύτερο γιατί τα VPN settings του κάθε χρήστη είναι διαφορετικά. Πάντως η βασική ιδέα είναι πως το configuration file (και τα certificates) ενός OpenVPN client (που παρέχονται από τον VPN provider) πρέπει να περαστεί σαν startup script στο DD-WRT (μερικές πληροφορίες για αυτό υπάρχουν εδώ, εδώ και εδώ).

Το θέμα είναι πως όταν όλα γίνουν σωστά, ο router συνδέεται αυτόματα στο ελληνικό VPN, και ότι συσκευή μπαίνει πάνω του γίνεται route μέσω Ελλάδας (βέβαια τα πακέτα σε physical layer περνάνε από τον Αγγλικό ISP όπου πρέπει να συνδέεται ο DD-WRT, αλλά σε network επίπεδο δε το καταλαβαίνουν αυτό - αυτή είναι η μαγεία των δικτύων).

Για να μην τα πολυλογώ, όταν το Vodafone femtocell κούμπωσε πάνω σε αυτό το σωστά σεταρισμένο VPN router, όλα δούλεψαν ρολόι! Το femtocell "ξεγελάστηκε", νομίζοντας πως είναι στην Ελλάδα, και μου έδωσε κανονικά 3G σήμα της Vodafone GR. Έτσι το iPhone, μέσα σε όλα τα υπόλοιπα Αγγλικά δίκτυα, είδε και συνδέθηκε στο ελληνικό:

Ένα pocket Ελλάδας στο εξωτερικό λοιπόν!


Οι δυνατότητες που επιτρέπει αυτό το "hack"είναι ενδιαφέρουσες. Πέρα από τις κλήσεις για Ελλάδα που πια μπορούν να χρεώνονται ως τοπικές ακριβώς σαν να βρισκόμουνα σπίτι μου στη Λαμία, το σύστημα αυτό (VPN router + femtocell) θα δουλέψει οπουδήποτε στον κόσμο. Έτσι, μπορώ πχ να έχω πλάνο 3G δεδομένων με τη Vodafone, και να το χρησιμοποιώ όταν ταξιδεύω, αντί να πληρώνω τα αστεία roaming fees (συνήθως 5-10 EUR ανά MB).

Πώς θα μπορούσε η Vodafone να αποτρέψει αυτή τη χρήση του femtocell? Μέσω internet δεν φαίνεται να υπάρχει τρόπος να γνωρίζουν ότι το femtocell δεν βρίσκεται στην Ελλάδα. Η μόνη λύση φαίνεται να είναι οι πληροφορίες για τα γειτονικά towers και δίκτυα που - συνήθως - μεταφέρονται σαν πληροφορία στο δίκτυο της Vodafone. Αυτό από μόνο του δεν είναι λόγος να γίνει alert στο σύστημα - πχ όσοι βρίσκονται στα σύνορα της Ελλάδας μπορεί να λαμβάνουν και τα δίκτυα της γειτονικής χώρας, αλλά συνεχίζουν να συνδέονται στα ελληνικά.

Οπότε θα πρέπει να υπάρχει ένα if ώστε όταν τα δίκτυα αυτά είναι γεωγραφικά μακριά από την Ελλάδα, τότε να μην συνδέεται το femtocell. Αυτό θα μπορούσε να γίνει είτε από τις πληροφορίες για τις θέσεις των γειτονικών κεραιών, είτε από τα ονόματα των δικτύων.

A Definition for Genius: Evitable Progress

When discussing progress, either in science or technology or some other field, we usually give credit to the people that first discovered or invented something new. Columbus first discovered America, Newton first discovered the laws of gravity, Darwin first discovered the law of evolution, and so on. We call these people visionaries and geniuses, because they thought of something that none else had thought before them.

The problem I always had with this definition is that most progress is inevitable. If Columbus hadn't discovered America, someone else would have done it after him. And Newton first understood how gravity works, but does that mean that we wouldn't have laws for gravity if it weren't for him? And surely enough, if Darwin hadn't traveled so much to figure out evolution, with the discovery of DNA (albeit much later) someone else would have finally understood what was going on.

People like to compare such visionaries, trying to figure out who had the most impact to society. More recently, the popular CEO of Apple, Steve Jobs, and Dennis Ritchie, creator of UNIX and the C programming language, died. The media covered much more extensively the death of Jobs than the death of Ritchie, even though without Ritchie's work there wouldn't be an iPhone in the first place.

However I don't think that's the correct measure of excellence. If you go down this path then the most influential people are the ones that invented the technologies from which most other technologies originate from. Surely if Boole hadn't invented the Boolean Algebra, used in all digital components, nor Ritchie neither Jobs would have fulfilled their own ideas. And then you have to keep going further back in time, to the first mathematicians, to the Ancient Greeks and Babylonians, and ultimately to the guy(?) that discovered how to handle fire, because you wouldn't be here now reading electronic text if it weren't for him.

Or would you?

I think that most progress is inevitable. Surely someone sooner or later would have discovered fire, and I am fairly certain that mathematics, and physics, and most science and technology would eventually evolve the way they did. It is just a matter of time.

Without any disrespect for the work of Newton, Darwin, Ritchie, or any other pioneer in his or her field, for me a true genius is someone that invented or discovered something new, without there being an obvious need for progress.

I am now going to provide three such examples.

My first example is Steve Jobs, and I am going to focus only on the iPhone. The iPhone didn't need to exist. I can surely imagine a parallel universe with the earth exactly as we know it, but without an iPhone. Cell phones would exist, and smartphones would exist. But iPhone-like smartphones, with cute icons and user-friendly interfaces and App stores maybe would have never existed. This wasn't necessarily inevitable progress, that someone would have eventually thought. Maybe in that world Nokia and RIM are still the major players in the phone business.

My second example is Richard Feynman. Up until his time, there were two ways to describe Quantum Mechanics, one using wave functions and one using matrices. Both were accurate, difficult to manage, and technically correct. Then Feynman came and proposed a new, third formulation, the so-called path-integral approach (that each particle can be correctly described by assuming it follows all the possible paths it can take simultaneously). This formulation eventually evolved into the famous Feynman diagrams, which is a simple and fun way that theoretical physicists today understand particle physics. Again, this formulation by Feynman didn't need to exist. It wasn't obvious that there could be another way. We could have been living today in a universe where physicists still use clunky wavefunctions and matrices to understand the natural processes. It would be ugly, but thanks to Feynman's work we are much better now.

My third example is Einstein. Einstein first formulated the special theory of relativity, which explains the motion of objects that move near the speed of light. This theory would inevitably have been discovered eventually, as there were an increasing number of evidence that showed that our understanding of the laws of motion wasn't correct. Everyone knew something new should come along to explain everything, and Einstein was the first that figured it out.

But then there's Einstein's general theory of relativity, probably the single most astonishing intellectual event in human history. General relativity didn't need to be. There was virtually no evidence at the time that Newton's theory of gravity was wrong, and no one was looking at a new theory for gravity. Then Einstein, almost single-handedly, figured out a completely new and original explanation of how gravity works. His theory was much different than anything that had been around at the time, and even today remains state of the art. If it wasn't for Einstein, most likely no one else would have figured out general relativity, as there is no immediate need for it, even today. It wasn't inevitable progress; we would be living in the dark, without even realizing it. And yet today general relativity is acknowledged as the most perfect theory of physics.

And this is, to me, what a true genius is.

Περί Καταλήψεων

Το καλοκαίρι που είχα πάει στον Εθνικό Δρυμό της Πίνδου, σε ένα καταφύγιο κοντά στη Βωβούσα, λίγο μετά τα μεσάνυχτα, πιάσαμε κουβέντα με μια δασκάλα. Έδειξε ενδιαφέρον στο ότι είχα σπουδάσει και δουλέψει στο εξωτερικό από το 2003 μέχρι το 2010. Πολύ γρήγορα αποδείχθηκε ότι ήταν συνδικαλίστρια, και όταν με ρώτησε γιατί έφυγα στο εξωτερικό για διδακτορικό, φάνηκε έκπληκτη όταν της είπα πως ένας από τους βασικούς λόγους ήταν και οι καταλήψεις στα πανεπιστήμια.

Στο κείμενο αυτό αναφέρω γιατί θεωρώ πως είναι απαράδεκτος τρόπος "αντίστασης" και ότι δημιουργεί περισσότερα προβλήματα από όσα λύνει.

Καταλήψεις έζησα πρώτη φορά στο λύκειο. Εκεί βέβαια δεν με επηρέασε τόσο, διότι (όπως και οι περισσότεροι) έκανα μαθήματα σε φροντιστήρια, όπου και καλύτερα κάναμε τα μαθήματα αλλά και πιο γρήγορα σε σχέση με το σχολείο. Οπότε στο χρόνο της κατάληψης συνέχιζα να διαβάζω.

Στη σχολή των Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του ΕΜΠ είχαμε επίσης συχνά καταλήψεις. Εκεί όμως τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά, διότι μια μέρα χαμένων μαθημάτων ουσιαστικά δεν αναπληρώνεται ποτέ - είναι παρελθόν. Αυτό το διαπίστωσα όταν παρακολούθησα μαθήματα στο εξωτερικό, όπου διάφορες γνώσεις οι υπόλοιποι φοιτητές της είχαν ήδη διδαχθεί ενώ εγώ τα έβλεπα για πρώτη φορά.

Ο βασικός λόγος που είμαι κατά των καταλήψεων είναι ότι αυτομάτως, με το να κλείνει η σχολή, μειώνεται η ποιότητα των σπουδών. Τα μαθήματα δεν διδάσκονται, τα εργαστήρια δε γίνονται, οι εξεταστικές συμπυκνώνονται και τελικά δεν σου μένουν και πολλά. Αντίθετα, ο φοιτητής του εξωτερικού που παρακολουθεί τα μαθήματα κανονικά είναι σε πλεονεκτική θέση. Κάθε χαμένη ώρα μαθήματος δεν έρχεται ποτέ στο μέλλον, δεν υπάρχει δεύτερη ευκαιρία. Και η "αναπλήρωση" μαθημάτων δεν διορθώνει τα πράγματα, θα μπορούσα να χρησιμοποιήσω αυτές τις ώρες να κάνω κάτι επιπλέον.

Φυσικά υπήρχαν και διαδικαστικά προβλήματα. Δεν μπορούσα να πάω στα εργαστήρια, δεν μπορούσα να συζητήσω με καθηγητές, αργούσαν να προχωρήσουν τα ερευνητικά προγράμματα. Τα paper που θα έπρεπε να είχα βγάλει στο ΕΜΠ, δεν τα έγραψα ποτέ.

Οπότε η κατάληψη είναι αυτομαστίγωμα. Πώς είναι δυνατόν να βελτιώσεις το σύστημα κάνοντάς το χειρότερο εξ' ορισμού? Οποιαδήποτε μορφή αγώνα πρέπει να γίνεται παράλληλα με την εκπαιδευτική διαδικασία, όχι εις βάρος της.

Αλλά βέβαια και οι φοιτητές δεν τα σκέφτηκαν αυτά μόνοι τους - η κατάληψη είναι δανεισμένη από τις μορφές αντίδρασης των εργατικών & συνδικαλιστικών ομάδων, όπως οι ταξιτζίδες που κλείνουν τα λιμάνια και τα αεροδρόμια, ή οι φορτηγατζήδες ή οι αγρότες που μπορεί να κλείσουν δρόμους: δεν απεργούν απλώς (θα ήμουν ΟΚ με αυτό), αλλά ασκούν έμμεση πίεση στην κυβέρνηση δημιουργώντας ταλαιπωρία στον κόσμο. Έτσι και οι καταλήψεις είναι μια παρανοϊκά έμμεση μορφή αγώνα, όπου ελπίζει να έχει αποτέλεσμα δημιουργώντας δυσφορία στον κόσμο (φοιτητές, καθηγητές, εργαστήρια κτλ).

Η συνδικαλίστρια μου είπε πως όταν είχαν κατάληψη στο παιδαγωγικό, "ε, και τι έγινε να χάσουμε ένα εξάμηνο και να τελειώσουμε αργότερα". Well, για μένα αυτό το εξάμηνο έχει σημασία, διότι επιβαρύνω τους γονείς μου με το κόστος των σπουδών. Ναι, όταν οι γονείς είναι από πίσω για να σε στηρίξουν για επιπλέον μήνες και χρόνια, κάνεις κατάληψη γιατί δεν έχεις κάτι να χάσεις. Αλλά αν η βοήθεια είναι περιορισμένη, τότε κάθε μήνας εκτός της αγοράς εργασίας δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα.

Οπότε και ο βασικός λόγος που έφυγα έξω για διδακτορικό ήταν ότι δεν μπορούσα να κάνω τη δουλειά μου όπως ήθελα, τόσο ερευνητικά όσο και οικονομικά. Δεν μπορούσα να σχεδιάσω, αφού δεν ήξερα καν πότε η σχολή θα ήταν ανοιχτή ή κλειστή.

Από το 2010 που επέστρεψα στην Ελλάδα ξαναέζησα το αυτομαστίγωμα της κατάληψης, μια και άρχισα να εργάζομαι στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας. Εκεί κατάλαβα πραγματικά πόσα προβλήματα δημιουργεί μια κατάληψη, πέραν από τα μαθήματα μόνο.

Πέραν ότι δεν μπορώ να πάω να δουλέψω ( το έχω συνηθίσει αυτό πια), δεν μπορώ καν να πληρωθώ στην ώρα μου, διότι κλείνουν όχι μόνο τις σχολές, αλλά και τα διοικητικά γραφεία του πανεπιστημίου.

Ο καθηγητής που δουλεύω μαζί δεν μπορεί ούτε αυτός να πληρωθεί, αλλά ούτε και να πάρει κάποια χρήματα πίσω από ένα συνέδριο που πήγε.

Επιπλέον, ενδιαφέρθηκε να ενταχθεί στο ερευνητικό μας πρόγραμμα ένας μεταδιδακτορικός ερευνητής από την Αγγλία. Ήθελε ο άνθρωπος να προσφέρει στη χώρα μας, να μετακομίσει εδώ, να πληρώσει φόρους.

Αλλά τι να του πούμε? Έλα, αλλά η σχολή είναι κλειστή και δεν ξέρουμε πότε θα πληρωθείς? Έλα, αλλά μπορεί να μην έχεις για αρκετό καιρό γραφείο να δουλέψεις? Δυστυχώς, η ευκαιρία θα χαθεί και θα προτιμήσει να πάει σε ένα πιο οργανωμένο πανεπιστήμιο.

Άλλο παράδειγμα ενός φίλου καθηγητή από το Φυσικό Αθηνών. Είχε κανονίσει εδώ και μήνες ένα μικρό συνέδριο. Ήρθαν περίπου 60 άτομα από Αμερική και τη NASA, με προοπτική να γίνουν ομιλίες στο πανεπιστήμιο.

Με τις καταλήψεις και τις πορείες όμως, που τέτοια τύχη. Το συνέδριο έγινε τελικά σε ένα χώρο στη Συγγρού, και με λεωφορεία κάνανε περιήγηση στην Επίδαυρο - μακριά από την Αθήνα. Δεν έμεινε τίποτα στο πανεπιστήμιο από αυτή τη διαδικασία, κανένα κέρδος.

Όταν ρώτησαν - εύλογα - οι άνθρωποι γιατί δεν μπορούν να δουν τους χώρους του πανεπιστημίου, ο φίλος απάντησε πως είχαν κάνει οι φοιτητές Lock Out (αντίστοιχα με το NBA δηλαδή) διότι ήθελαν να βάλουν δίδακτρα στα πανεπιστήμια. Πώς να κάτσει να καταλάβει ο Αμερικάνος ολόκληρη την ιστορία με τις καταλήψεις όταν έχει ελάχιστο χρόνο διαθέσιμο για σένα?

Και σίγουρα όταν ήμουν φοιτητής είχα λόγο στις καταλήψεις, πήγαινα και ψήφιζα στις συνελεύσεις (ο Θεός να τις κάνει συνελεύσεις, μέσα στην τσιγαρίλα και την φασαρία). Αλλά τώρα που δουλεύω, η σχολή κλείνει και εγώ δεν έχω καμία δύναμη, κανένα λόγο. Δεν μπορώ να ψηφίσω.

Φυσικά υπάρχει ένας πολύ εύκολος τρόπος οι ψηφοφορίες να γίνονται σωστά και χωρίς προβλήματα. Μια και όλοι οι φοιτητές έχουν email διεύθυνση (εμείς είχαμε el98xxx@central.ntua.gr, όπου xxx η σειρά που μπήκαμε στη σχολή), θα μπορούσαν να ψηφίζουν όλοι, online. Έτσι εξασφαλίζεται να ψηφίζουν όλοι οι φοιτητές της σχολής (και μόνο) χωρίς να υπομένουν αυτό το έκτρωμα των συνελεύσεων. Αλλά φυσικά συμφέρει τις κομματικές παρατάξεις να γίνονται οι συνελεύσεις όπως γίνονται. Αμφιβάλλω αν ψήφιζαν σωστά και σε πολιτισμένο περιβάλλον όλοι οι φοιτητές (και εργαζόμενοι!) αν θα γινόταν τόσο συχνά καταλήψεις.

Καταλαβαίνω ότι υπάρχει βέβαια κόσμος που θέλει να διαμαρτυρηθεί. Όμως, αυτό πρέπει να γίνει με άλλους, πιο δημιουργικούς τρόπους, και όχι με τις παρωχημένες καταλήψεις που μόνο προβλήματα δημιουργούν. Έχοντας ζήσει τα ελληνικά πανεπιστήμια από το 1998 μέχρι τώρα, σίγουρα είναι σε χειρότερη κατάσταση, για αυτό και όσοι θέλουν και μπορούν να φύγουν έξω, το κάνουν. Άρα, οι καταλήψεις, σίγουρα δεν έχουν αρκετό αποτέλεσμα.

Τι άλλες μέθοδοι διαμαρτυρίας μπορούν να υπάρξουν που να μην εμποδίζουν την εκπαιδευτική διαδικασία? Δεν έχω κάτσει να σκεφτώ αναλυτικά το θέμα, αλλά είμαι σίγουρος πώς αν υπάρχει θέληση, θα βρεθούν λύσεις. Οι δικές μου είναι αυτές που βρήκα μετά από καμιά ώρα σκέψης.

Καταρχάς, πρέπει να υπάρξει αρμόδια επιτροπή φοιτητών για συνομιλίες με τους υπευθύνους, μη κομματική, που να εκφράζει πραγματικά τους φοιτητές. Αυτό να γίνει τόσο σε επίπεδο σχολής, όσο και πανεπιστημίου, αλλά και γενικότερα πανελλαδικά. Δηλαδή να υπάρχει μια ιεραρχία φοιτητών που να επιλέγονται σωστά και να χαίρουν της εκτίμησης της κοινότητας. Εγώ θα επέλεγα άτομα στο προτελευταίο έτος σπουδών που είναι στο top 5% του μέσου όρου της κάθε σχολής.

Δεύτερον, πρέπει να υπάρξει μια κεντρική ενημέρωση (πιθανότατα στο ίντερνετ) για τα ακαδημαϊκά ζητήματα ώστε να ενημερώνεται ο απλός κόσμος, αλλά και το υπουργείο, από τους φοιτητές. Να φαίνονται οι ιδέες, οι προτάσεις, οι συζητήσεις. Φυσικά μιλάμε πάλι για μη κομματικά sites, με ουσιαστικό περιεχόμενο.

Τρίτον, πρέπει να ενημερωθεί ο κόσμος για τα προβλήματα του πανεπιστημίου. Η πιο κοινή δράση στα πανεπιστήμια του εξωτερικού είναι κιόσκια, τόσο μέσα στα πανεπιστήμια όσο και έξω (πχ πλατείες). Εκεί θα μπορούν να πάνε οι φοιτητές να ενημερωθούνε, αλλά και ο απλός κόσμος. Αν πρέπει να μοιράζονται φυλλάδια στο μετρό στο Σύνταγμα για να επιτευχθεί αυτό, so be it.

Τέταρτον, πρέπει η φύση των αιτημάτων να αλλάξει και να γίνει ουσιαστική. Οι φοιτητές οι ίδιοι πρέπει να ζητήσουν καλύτερη διδασκαλία, περισσότερες εργασίες (γιατί αυτά φαίνονται στο βιογραφικό αργότερα), αξιολόγηση, διοργάνωση career fairs όπου να έρχονται εταιρίες από την αγορά για ενημέρωση, κτλ. Μια ιδέα που μου αρέσει είναι να θεσπιστούν επιδοτούμενα από το κράτος internships, όπου να μπορεί όποιος θέλει να δουλέψει σε μια εταιρία το καλοκαίρι, έστω part time και με μικρή αμοιβή. Αυτά είναι απλώς μερικά παραδείγματα. Πρέπει να είναι συγκεκριμένα, μικρά, απτά αιτήματα, και όχι γενικεύσεις του στυλ "κάτω ο τάδε νόμος".

Πέμπτον, μπορούν οι φοιτητές με δική τους πρωτοβουλία να έρθουν σε επαφή με επιφανείς Έλληνες ακαδημαϊκούς του εξωτερικού. Είναι χιλιάδες. Ας δεχθούν τις δικές τους ιδέες για την αλλαγή του ελληνικού πανεπιστημίου, κάτι πρωτότυπο θα έχουν να προσφέρουν. Ιδανικά, σε συνεργασία με το υπουργείο, πρέπει να μαζευτούν όσο περισσότεροι από αυτούς γίνεται, με έξοδα πληρωμένα, για μια εβδομάδα στην Ελλάδα να συζητήσουν και να προτείνουν τις δικές τους ιδέες.

Σε πανεπιστήμια στην Αμερική έχω δει ενδοπανεπιστημιακά γραφεία academic affairs. Εκεί μπορούν να πηγαίνουν οι φοιτητές που έχουν κάποιο πρόβλημα (πχ ένας καθηγητής δεν τους φέρεται καλά) ή αίτημα για τους ανωτέρω. Θα ήταν υπέροχο να κινήσουν οι φοιτητές μια τέτοια διαδικασία εδώ.

Η πιο συχνή δικαιολογία που μου λένε όταν λέω σε φοιτητές αυτά είναι πως "οι αρμόδιοι δεν καταλαβαίνουν αλλιώς". Well, πιστεύω πως αν υπάρξει ένα σωστό, ώριμο, μη βίαιο, μη κομματικό κίνημα από τους φοιτητές, όπου θα προσεγγίσει σωστά τους ανώτερους, με δημιουργικές και ρεαλιστικές προτάσεις, θα ακούσουν. Αν χρειαστεί, ας κατασκηνώσουν έξω από το γραφείο του Πρύτανη, μέχρι να τους δεχθεί. Αλλά πάντα με κόσμιο τρόπο. Δεν είναι τόσο δύσκολο, και θα φέρει αποτέλεσμα, διότι ο άλλος θα εκτιμήσει μια σωστή προσπάθεια.

Μυστικά της Αρχαίας Αθήνας

Τους τελευταίους μήνες είχα την ευκαιρία να κάνω αρκετές βόλτες στην Αρχαία Αθήνα. Ένοιωθα πως έχω την ευθύνη σαν Έλληνας να ψάξω την ιστορία της Αθήνας, ώστε να γνωρίζω όχι μόνο τα βασικά, αλλά και αρκετές λεπτομέρειες. Άλλωστε δεν έχουν όλη την ευκαιρία στη ζωή τους να ζήσουν σε μια πόλη που για κάποιο χρονικό διάστημα της ανθρώπινης ιστορίας ήταν το κέντρο του παγκόσμιου πολιτισμού. Αυτές οι πόλεις είναι λίγες και μετρημένες (άλλα παραδείγματα: Ρώμη, Κωνσταντινούπολη, Λονδίνο, Νέα Υόρκη, κτλ).

Αγόρασα για το σκοπό αυτό το εξαιρετικό βιβλίο "Strolling through Athens" του John Freely, ένας Αμερικανός φυσικός(!) και ιστορικός που έζησε αρκετά χρόνια στην Αθήνα τις περασμένες δεκαετίες. Έχει απίθανες ξεναγήσεις στο κέντρο της Αθήνας από όλες τις χρονικές περιόδους, με λεπτομέρειες που λίγοι μόνιμοι κάτοικοι γνωρίζουν ότι βρίσκονται κάτω από τα πόδια τους.

Οι βόλτες έγιναν σε διάστημα πολλώ εβδομάδων, και εδώ ήθελα να μοιραστώ φωτογραφίες από διάφορα ενδιαφέροντα σημεία που ανακάλυψα.

Εδώ φαίνεται ένα τμήμα του ναού των 12 θεών στην Αρχαία Αγορά. Ο τοίχος ορίζει τα όρια του ηλεκτρικού που περνάει ακριβώς δίπλα, όπου διαπίστωσα πως η χάραξη έγινε εντελώς αυθαίρετα, κόβοντας στη μέση την Αρχαία Αγορά. (Ο βωμός του ναού ανακαλύφθηκε πριν μερικούς μήνες κατά τα έργα αναβάθμισης του ΗΣΑΠ).

Επίσης στην Αρχαία Αγορά, στο Στοά του Αττάλου, έχουν διατηρήσει ένα τμήμα του αρχαίου δαπέδου. Η στοά έχει κατασκευαστεί πρόσφατα (~1950) ως ακριβές αντίγραφο της αρχαίας στοάς.

Στο μουσείο που υπάρχει στη στοά του Αττάλου, υπάρχουν ευρήματα από την αρχαία αγορά. Το πιο εντυπωσιακό κατ 'εμέ είναι το παραπάνω πινάκιο με το οποίο οι Αθηναίοι επέλεγαν τους ενόρκους στα δικαστήρια. Στις σχισμές βάζανε κάθε μέρα οι πολίτες τα ονόματά τους γραμμένα σε μεταλλικά φύλλα (φαίνονται κάτω αριστερά). Στο πάνω αριστερό μέρος του πινακίου μπαίνανε λευκές και μαύρες μπάλες. Μέσω μιας στρόφιγγας, μία-μία οι μπάλες βγαίναν, μία για κάθε όνομα στη λίστα. Αν ήταν λευκή, το άτομο αυτό θα ήταν ένορκος.

Φαίνεται απλοϊκό, αλλά όσο το σκέφτομαι τόσο περισσότερο απίθανο μου φαίνεται, ειδικά όταν μιλάμε για το 400-500 πΧ.

Επίσης στην αρχαία αγορά: το κελί όπου έμεινε ο Σωκράτης και είπιε το κωνίο με το δηλητήριο.

Στην αρχαία αγορά βρίσκει επίσης κανείς τις λεγόμενες boundary stones, πέτρες όπου είχαν σκαλιστεί πάνω τα ονόματα της περιοχής όπου έμπαινες. Υποτίθεται υπάρχουν δύο τέτοιες, εγώ κατάφερα να βρω μόνο τη μία.

Στο μουσείο της Ακρόπολης, το αγαπημένο μου άγαλμα είναι το Critian Boy, το πρώτο σωσμένο άγαλμα όπου φαίνεται η μετάβαση από την "αυστηρή" γλυπτική των κούρων στην "ελεύθερη" στάση των αγαλμάτων της χρυσής εποχής της Αθήνας. Για παράδειγμα, η στάση του είναι μη συμμετρική, με τη ραχοκοκαλιά να σχηματίζει σχήμα "S", με τους μυς να διαγραμμίζονται ανάλογα.

Μία από τις αγαπημένες μου φωτογραφίες: ο πάνω όροφος του μουσείου της Ακρόπολης, λουσμένος στο μπλε-χρυσό φως του ηλιοβασιλέματος. Μαγικό.

Μια από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις από τις βόλτες: Στο ενοποιημένο υπόγειο της οδού Δραγατσανίου 6, στην πλατεία Κλαυθμώνος, υπάρχει το καλύτερα διατηρημένο τμήμα των αρχαίων τείχων της Αθήνας που έφτιαξε ο Θεμιστοκλής για προστασία από τους Πέρσες. Κρίμα που δεν διαφημίζεται καθόλου στην επιφάνεια!

Τα τείχη αυτά υπάρχουνε διασκορπισμένα ανά το κέντρο της Αθήνας, όπως στην παραπάνω φώτο που δείχνει προς το λόφο του Φιλιπάππου.

H φώτο εδώ είναι από τη βιβλιοθήκη του Αδριανού, δίπλα στην πλατεία μοναστηρακίου. Η μουτζούρα δεξιά από τον κίονα είναι - αν κοιτάξει κανείς προσεκτικά - υπολείμματα αγιογραφίας από ένα μικρό εκκλησάκι που υπήρχε εκεί για κάποιο διάστημα.

Στην Αρχαία Αγορά υπάρχει ένα λουτρό, μαζί με τις... τουαλέτες. Οι τρύπες είναι τοποθετημένες πάνω από ένα χαντάκι, όπου περνούσε τρεχούμενο νερό για να ξεπλένει.

Λίγο παραδίπλα βρίσκεται ο Πύργος των Ανέμων, και αυτός από τη ρωμαϊκή εποχή. Εκτός από το εντυπωσιακό οκταγωνικό του σχήμα, είχε και το όνομα "Ορολόγιον", διότι υπάρχει ένα ηλιακό ρολόι σε κάθε πλευρά. Έτσι οι περαστικοί μπορούσαν να διαβάσουν την ώρα από απόσταση και από οποιαδήποτε γωνία. Ο πύργος αυτός ήταν η αφορμή να διαβάσω δύο βιβλία για ηλιακά ρολόγια, και να μιλήσω με τον πρόεδρο της ένωσης ηλιακών ρολογιών της Βρετανίας.

Η βόλτα ολοκληρώνεται στην Πνύκα (από το πυκνός), όπου μαζευόντουσαν οι Αθηναίοι για να συζητήσουν στην εκκλησία του δήμου. Ο ρήτορας ανέβαινε στο παραπάνω σκαλιστό στο βράχο βάθρο, και αντίκρυζε την πιο ωραία θέα της αρχαίας πόλης:

Και κάπου εδώ τελειώνει η περιήγηση, βρίσκοντας το ακριβές σημείο από όπου τραβήχτηκε η φωτογραφία του βιβλίου-ξεναγού:

Ελλάδα vs. California: ΚΟΚ

Σε αυτό το post συγκρίνω τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας στην Ελλάδα και τον αντίστοιχο στην California (Driver's Handbook). Ο στόχος είναι να αναδείξω κάποιες διαφορές στο πώς όμοια πράγματα αντιμετωπίζονται διαφορετικά από τις δύο χώρες.




Η αφορμή για το post είναι ότι βρίσκομαι συχνά σε διασταυρώσεις με το αυτοκίνητο στην Ελλάδα και είμαι σίγουρος τι πρέπει να κάνω. Έχω στο μυαλό μου το "αυτός ο οποίος έρχεται από δεξιά έχει προτεραιότητα",  αλλά πάντα είχα πρόβλημα με αυτή τη διατύπωση διότι έχει διάφορα bugs τα οποία εξηγώ στη συνέχεια.

Καταρχάς το αρχείο του ΚΟΚ αναγράφει "άτυπη κωδικοποίηση". Δεν εξηγεί τι σημαίνει αυτό, αλλά υποθέτω ότι ο ΚΟΚ έχει βγει σαν νόμος από την κυβέρνηση υπό μορφή ΦΕΚ κτλ, και ότι το βιβλιαράκι αυτό περιέχει μια εκδοχή των νόμων που κάποιος έβαλε μαζί. Αμέσως ανησυχώ γιατί δεν ξέρω τι μπορεί να έχει αλλάξει στην πορεία - πρέπει να διαβάσω και τους νόμους για να είμαι 100% ήσυχος? Έχουν αλλαχτεί/απλοποιηθεί/κοπεί διατάξεις? Δεν αναφέρεται κάτι σχετικό.

Ιδού η πρώτη σελίδα του ΚΟΚ πριν περάσουμε στα περιεχόμενα:

Ιδού και η αντίστοιχη σελίδα από το CA Handbook:

 Στην περίπτωση της Ελλάδας, δίνεται μία επισημότητα (ίσως και φόβος?) ότι πρόκειται για έγγραφο του κράτους. Αντίθετα η Καλιφόρνια επιλέγει μια απλή, πρακτική συμβουλή για τους οδηγούς.


Κάπου εδώ θα προσπεράσω το γεγονός ότι ο πίνακας περιεχομένων του ΚΟΚ αναγράφει λάθος τις σελίδες που ξεκινούν οι ενότητες. Μάλλον από το πολύ copy-paste δεν το κοίταξε κανείς πριν το δημοσιεύσουνε.


Ιδού πως παρουσιάζονται οι πινακίδες στον ελληνικό ΚΟΚ:




Και ιδού πως είναι στο αντίστοιχο Καλιφορνέζικο:






Καταρχάς αυτό που μου αρέσει στην Αμερική είναι πως αναγράφουν πολλές πινακίδες με λόγια αντί για σύμβολα, ώστε να είναι 100% ξεκάθαρο το τι σημαίνει. Επιπλέον, ο ΚΟΚ αναφέρει απλώς μια λίστα με τις πινακίδες, χωρίς βλέπει ο αναγνώστης σε ποια αντιστοιχεί - υποθέτω σε κάποιο άλλο βιβλίο θα υπάρχουν. Οπότε στην ελληνική περίπτωση καταλαβαίνω πως το βιβλίο δεν έχει σκοπό να διδάξει, αλλά απλώς υπάρχει για να είναι σωστός ο νομοθέτης απέναντι στο κράτος. Αντίθετα, το CA Handbook έχει σκοπό (και) να εκπαιδεύσει τον οδηγό.


Και περνάω στο βασικό μου πρόβλημα, που είναι τι πρέπει να κάνει ο οδηγός στις διασταυρώσεις χωρίς πινακίδα stop.

Στον ελληνικό ΚΟΚ αναφέρονται τα εξής (σελ. 69):

4. Στoυς κόμβoυς η πρoτεραιότητα oρίζεται με κατάλληλη σήμανση.
5. Στoυς κόμβoυς χωρίς τέτoια σήμανση η πρoτεραιότητα ανήκει σε αυτόν
πoυ έρχεται από τα δεξιά.

Το πρώτο πρόβλημα που έχω με την ασάφεια της διάταξης αυτής είναι ότι δεν προσδιορίζει χρόνο ή αποστάσεις. Ας πούμε ότι φτάνω σε μια διασταύρωση πρώτος, και βλέπω ένα αυτοκίνητο να έρχεται από τα δεξιά μου. Πότε του παραχωρώ προτεραιότητα? Αν είναι 100μ μακριά? Αν είναι 1χλμ μακριά πρέπει να περιμένω να φτάσει και να περάσει?

Το δεύτερο πρόβλημα που είναι εμφανές είναι όταν έρχονται δύο αμάξια αντικριστά. Σε αυτή την περίπτωση ο καθένας είναι - δυνητικά - στα δεξιά του άλλου. Τι γίνεται σε αυτή την περίπτωση? Από την εμπειρία μου, μια και δεν έχει προβλέψει ο νομοθέτης, συνήθως γίνεται συνεννόηση με μάτια και νεύματα :-)

Και τέλος, τι γίνεται αν έρχονται συνεχώς αμάξια από τα δεξιά μου? Με βάση τη διάταξη θα πρέπει να περιμένω να περάσουν οι πάντες μέχρι να έχω και εγώ το δικαίωμα να περάσω τη διασταύρωση.


Ας δούμε τώρα τη διάταξη στο CA Handbook (σελ. 26):

Driving through an intersection is one of the most complex traffic situations motorists encounter. Intersection collisions account for more than 45 percent of all reported crashes and 21 percent of fatalities according to the Federal Highway Administration.

At intersections without “STOP” or “YIELD” signs, slow down and be ready to stop. Yield to traffic and pedestrians already in the intersection or just entering the intersection. Also, yield to the vehicle or bicycle which arrives first, or to the vehicle or bicycle on your right if it reaches the intersection at the same time as you.

Προσέξτε πώς ξεκινάνε με τα στατιστικά (με reference), ότι τα μισά ατυχήματα και 1 στους 5 νεκρούς συμβαίνουν στις διασταυρώσεις! Επίσης, η προτεραιότητα καθορίζεται με τη χρονική άφιξη των αυτοκινήτων: πολύ απλά, όποιος φτάσει πρώτος, περνάει και πρώτος. Αυτό αυτομάτως λύνει τα παραπάνω προβλήματα που παρουσιάζει η ελληνική εκδοχή των κανονισμών.


Η μόνη περίπτωση που δεν προβλέπεται ακριβώς από αυτή τη διατύπωση είναι όταν δύο αυτοκίνητα φτάσουν ταυτόχρονα και αντικριστά στη διασταύρωση. Αλλά, επειδή ο νομοθέτης τους υποχρεώνει να σταματήσουν πρώτα, είναι πολύ πιο εύκολο να διασχίσουν τη διασταύρωση. Αντίθετα, στην ελληνική εκδοχή αν κάποιος οδηγός πιστέψει ότι έχει προτεραιότητα, μπορεί να διασχίσει τη διασταύρωση καρφωτός!


Ίσως και να είναι μικρολεπτομέρειες αυτά. Αλλά μου αρέσει που στην Αμερική προβλέπεται και η παραμικρή λεπτομέρεια. Αν τα στατιστικά αυτά ισχύουν χονδρικά και για την Ελλάδα, ότι δηλαδή 1 στους 5 νεκρούς σκοτώνεται στις διασταυρώσεις, τότε πόσες ζωές θα μπορούσαν να σωθούνε με μια σαφέστερη διατύπωση του νόμου?